علمی

از نزدیک، منظورم از خیلی‌ نزدیک است، وقتی نگاهشان می‌کنی می‌شود وحشت را در چشم‌هایتان دید. خزندگان و مخصوصا مارمولک‌ها را می‌گویم. اکثرشان کوچک هستند و غالبا تهدیدی محسوب نمی‌شوند؛ اما تصویری با نمای‌ نزدیک از آنها حتما شما را به یاد دایناسورها خواهد انداخت.

زندگی و چهره ماقبل تاریخی خزندگان از دوران بچگی برایم جذاب بوده است! بخصوص راسته سوسماران بیش از همه انواع خزندگان من را مقهور خودشان می‌کرده است. عکاسی از آنها برایم دلچسب است و تاکنون برای دیدن و ثبت تصویرشان به نقاط مختلفی از ایران سفر کرده‌ام.
 
سوسمارها از نظر شکل و اندازه متنوع‌ترین خزندگان جدید در عالم به حساب می‌آیند. همچنین زیستگاه‌های متنوعی از زیرزمین گرفته تا ارتفاعات بلند و صعب‌العبور کوه‌ها را اشغال کرده‌اند.

اکثر سوسمارها تخمگذار هستند؛ اما گونه‌های زنده‌زا نیز در میان آنها دیده می‌شود. در فلات ایران زمین، هشت خانواده از زیر راسته سوسماران شناسایی شده‌است که در قاب ایرانی قصد دارم تعدادی از جالب‌ترین گونه‌های آنها را به شما معرفی کنم.

در میان سوسمارهای ایران، خانواده آگاما قدرت بیشتری در همرنگ سازی خود با محیط پیرامون را دارند. این عکس متعلق به یک آگامای سر وزغی دُم‌سیاه است. خدا می‌داند چقدر به‌دنبال این سوسمار کوچک در شنزارهای کویر مصر (خور و بیابانک استان اصفهان) دویدم تا بالاخره موفق شدم در یک موقعیت مناسب در کادر دلخواهم قرارش دهم و از او عکس بگیرم. وقتی با نگاهی تیزبین‌تر به فَلس‌های پشت این مارمولک نگاه ‌کنید به تطابق حیرت‌انگیز آن با محیط پیرامونش که اکثرا دانه‌های شن هستند، پی می‌برید!

زیستگاه این سوسمار گریز پا، نواحی بیابانی در دشت‌های ماسه‌ای آمیخته با سنگریزه و همراه با پوشش گیاهی اندک و پراکنده مرکز و جنوب شرق ایران است، پراکندگی جهانی آن در پاکستان، افغانستان، ترکمنستان و حتی بیابان‌های سوریه، عربستان و عمان گسترده است.

طول نمونه بالغ این جانور از پوزه تا انتهای دم نزدیک به 21 سانتی‌متر است. از مورچه‌ها، قاب بالان و دیگر حشرات تغذیه می‌کند که البته در این میان سالادراهم فراموش نمی‌کند.

رژیم گیاهخواری در میان این سوسمار زیبا جایگاه ویژه‌ای دارد. وقتی در تابستان و در هنگام روز شن‌های بیابان بسیار داغ است، از این خزنده حرکات جالبی سر می‌زند.

در چنین حالتی او را می‌بینید که پاهایش را دو به دو جابه‌جا کرده و بالا می‌گیرد تا کمترین تاثیر را از گرمای سوزنده شن‌ها در کف پاهایش احساس کند.

خوب به این تصویر نگاه کنید. انصافا زیبا نیست؟

احمد کریمی - جام‌جم

*****