بلوند است اما با چشمانی سیاه که زیبایی خاصی به او می بخشد، کاکل ندارد اما در هنگامه مستی، بافه پرش را پف می کند تا با شکوه تاج زرینش، خود را برای جفتش بیاراید، زاغ است اما با نغمه ی شورانگیزش غوغا می کند.
با این حال، دیدنش به این مفتی ها نیست، هر که بخواهد او را ببیند باید جور رفتن به کویر را بکشد.
بگذارید اینگونه معرفی اش کنم: تکه جواهری است که خیلی ها آرزوی دیدنش را دارند، نژادش ایرانی ایرانی است، همه دنیا را هم بگردید تایش را پیدا نمی کنید، دیدنش شانس می خواهد و من این شانس را در کویر پیدا کردم.

سخنم در باره یک پرنده است، در باره یک زاغ که برخلاف زاغ های دیگر سیاه نیست، بور است و به همین دلیل او را زاغ بور می خوانند.
پرنده ای از خانواده کلاغها که برخلاف رنگاب تیره و سیاه آنها، این یکی بور است، بوری که در همه دنیا تا ندارد و فقط در ایران ما پیدا می شود آن هم فقط هم در مناطق کویری.
با وجود گزارش های پراکنده ای که از مشاهده آن در نواحی غربی پاکستان دریافت شده اما آنچه مسلم است این است که بخش عمده پراکنش جهانی این گونه در ایران ماست.
از میان 517 گونه پرنده ای که در آسمان کشور ما پرواز می کنند70 درصدشان مهاجرند و به همین دلیل هم ایران از نظر تنوع پرندگانش معروف است اما در کشور ما پرندگان متنوع بومی وجود ندارند و تنها پرنده ی اورژینال ایرانی که از روز اول پیداشش فقط در همین سرزمین زیسته و هنوز هم ششدانگ به زادبومش وفادار مانده، همین زاغ بوری است که دارم وصفش می کنم.
اگر در همه دنیا می خواهید یک پرنده ناب ایرانی ببینید که مو لای درز اصل و نسبش نرود، باید سر به بیابان بگذارید و من گذاشتم. به کجا؟
به کویر، به حاشیه ریگ جان، به جایی در شمال غرب چوپانان استان اصفهان.
در حال و هوای سیر کویرنوردی خود بودیم که کارشناسان محیط زیستی همراهمان با شوق زیادی در حال وصف پرنده ای یگانه و کمیاب ساکن در مناطق کویری بودند که به قول خودشان به اصطلاح آندومیک(بوم زاد) ایران است و مجامع محیط زیستی دنیا، کشور ما را بر حسب آن می شناسند و اینکه برخی خارجی ها حتی حاضرند یک میلیون دلار بدهند تا شانس دیدن این پرنده زمین زی بلوند را بیابند، پرنده ای دردانه ای که حتی ممکن است سالها وقت صرف دیدنش شود اما بخت یاریت نکند.
آنقدر تعریف این پرنده کیمیا را که نزد محیط زیستی ها به پرنده یک میلیون دلاری معروف است، شنیدم که هی خدا خدا کردم تا زمان حضورم در کویر، چشمم به جمالش روشن شود که قدرتی خدا شد.
در اثنای گفت و شنیدمان در باره خصوصیات این پرنده، ناگهان در30 متری ما و از پشت یک تلماسه سروکله یکی از آنها پیدا شد، یک زاغ نر که با پاهای بلندش و چهچهه دلنشینش هی می خرامید و به جلو می آمد.
لحظاتی بعد چشمم به جفتش و دو جوجه نوپایشان هم روشن شد در حالی که پدر و مادرشان، خوش و بش کنان داشتند آنها را تاتی می بردند.
زاغ بور جزو خانواده ی کلاغهاست با رنگ نخودی مایل به صورتی که به آنها کمک می کند در مناطق بیابانی که زیستگاه طبیعی آنهاست، خود را استتار کنند.
در واقع سرتا پای این پرنده جز دمش، شاهپرهایش و بخشی از زیر گردنش، نخودی با ردی از رنگ صورتی است و روی بالهایش دو نوار سیاه و دو نوار سفید یکی باریک و دیگری پهن مشاهده می شود.
این مرغک ناز در عین حال دمی نسبتا دراز دارد که به رنگ سیاه و آبی براق دیده می شود و لکه ی سیاه بزرگی بین انتهای نوک و چشم و یک لکه ی سیاه بزرگ بالای سینه اش دیده می شود.
در ناحیه سر زاغ ایرانی یک لکه سیاه مثلثی و در ناحیه گردنش یک لکه سیاه وجود دارد.
زاغ بور، پرنده‌ای منحصر به ‌فرد است که رنگ حنایی مایل به نارنجی‌اش باعث تفاوت چشمگیرش با دیگر کلاغ ‌سانان شده است.
آذین بالهای این مرغک بلوند با نوار سفیدی که در انتها با سیاهی زیبایی درهم آمیخته شده، هنگام تابش خورشید بازتابی سبزآبی از خود نشان می‌دهد بخصوص اینکه دم چهارگوش و دو نوار سیاه و سفید شاهپرهایش نیز به رنگ متالیک است.
در عین حال شکل و شمایل این پرنده جان می دهد برای زیستن در بر و بیابان.
خاصیت زیست بوم کویر، گونه های جانوری و گیاهی آن را با سرشت اقلیم این منطقه خشک درآمیخته و سازگار می کند مثل گیاهان شورپسندی که با ذخیره آب در ساقه وبرگ هایشان توان آن را دارند که مقدار زیادی آب در بافت گوشتی خود ذخیره و هنگام نیاز از آن استفاده کنند یا جاندارانی مثل موش پامسواکی یا روباه شنی که با کف پاهای مواندودشان در روی شنهای داغ کویر براحتی راه می روند یا مارمولک هایی که در گرمای تفته تابستان به نوبت و در زمان های کوتاه، عین لی لی بازی، یک دست و یک پای مقابل خود را برای فرار از گرما بالا نگاه می دارند که تکرار این کار رقص مارمولکی خوانده می شود.
بر همین اساس هم زاغ ایرانی ما نیز که یک عمر آزگار است در کویری زیسته است، خصوصیاتش بخوبی برای زیستن در صحرا سازگار شده و مثلا پاهای سفید بلندش برای دویدن تند و چاپک از روی شنها، سنگ ها و ناهمواری بوته زارهای قیچ و منقار بلند درازش با خمیدگی رو به پایینش برای کندن زمین و برچیدن دانه و رنگاب خاکی اش که همرنگ شنهای کویر است، برای مخفی ماندن از چشم شکارچیان سازگار شده است.
زاغ بور در مناطق بیابانی و نیمه بیابانی زندگی می کند و وابستگی زیادی به گیاهیِ کویری به نام قیچ دارد و لانه اش را بر روی این گیاه بوته ای می‌سازد.
قیچ، گیاهی بوته ای به ارتفاع 5/0 تا5/1 متر است که شاخه های کلفت پرآب و برگ هاب کوچک قاشق مانند دارد.
این پرنده هنگام احساس خطر، با چابکی زیادی از روی سنگ ها و موانع طبیعی می جهد و فرار می کند و بااینکه می تواند بپرد، کم پرواز است و پروازی کوتاه دارد و بیشتر ترجیح می دهد بسرعت روی زمین بدود.
پاهای زاغ ایرانی، بلند و برای دویدن در بیابان تکامل یافته‌ و در حقیقت بیشتر به هدهد و چکاوک هدهدی شباهت دارد، هرچند فاقد تاج سر است.
این پرنده که در ارتفاعی کمتر از10 متر پرواز می کند و بیشتر اهل دویدن در روی زمین است با سرعت20 کیلومتر در ساعت می تواند بدود و به همین بخاطر به او احمق دوان هم می گویند، هرچند مثل بقیه کلاغها پرنده بسیار زیرکی به حساب می آید.
البته در زبان محلی به زاغ بور، شهید کنو هم گفته می شود چون ممکن است تظاهر به عدم پرواز بکند و با پروازهای کوتاهش، مسافت طولانی را طی کند و با کشاندن مهاجم به دنبال خود، او را از پای درآورد.
با این وجود، نام این پرنده در فارسی زاغ بور، بور مرغ یا زاغ کویری است اما به همت یکی از کارشناسان طبیعت ایران موسوم به جمشید منصوری نام آن به زاغ ایرانی تغییر کرده است، با این حال نام انگلیسی آنIranian ground – jay ، نام علمی اشpodoces pleskeiاست و از خانواده کلاغیانcorvidae محسوب می شود.
نام علمی زاغ بورPodoces pleskei zarudny است، نامی که برگرفته از نام جهانگرد و جانورشناسی روس است که برای نخستین بار این پرنده را معرفی کرد.
نیکولای الکسیوچ زارودنی(Nikolai Alekseevich Zarudnyدر سفرهای خود در سال های 1886 تا 1914 میلادی پوشش جانوری شرق و شمال ایران را بررسی و گونه های زیادی از حشرات و پرندگان را ثبت کرد.
وی در سال 1896 موفق به شناسایی زاغ ایرانی شد.
زاغ بور این روزها شهرتی جهانی یافته و با تلاش کارشناسان طبیعت ایران، نامش به زاغ ایرانی تغییر کرده و در مجامع غربی با این نام شناخته می شود.
برغم این همه ویژگی و دردانگی، زاغ بور نه تنها در میان بیشتر مردم کشور ناشناخته مانده بلکه حتی خود پرنده شناسان هم ظاهرا چیز چندانی از آن نمی‌دانند که شاید یکی از دلایلش این باشد که این پرنده در بیابان‌های دور از آبادی و کم دسترس زندگی می‌کند و با جثه کوچکش کمتر به چشم‌ می‌آید و مطالعه رفتارهایش برای محققان سخت است.
اندک مطالعات پراکنده در باره این پرنده نشانگر آن است که از وضعیت زیستی، جمعیت و حتی پراکنش قطعی زاغ بور اطلاع چندانی در دست نیست و نمی‌توان در باره آن اظهار نظر قطعی کرد، اگرچه به نظر می‌رسد خطری جدی نسل این پرنده را تهدید نمی‌کند، اما همین کم اطلاعی، می‌تواند دلیل منطقی برای هراس طبیعت‌ دوستان از خطر انقراض احتمالی این پرنده خوش‌یمن و منحصر به ‌فرد ایران باشد.
زاغ ایرانی تنها در مناطق بیابانی و نیمه ‌بیابانی شرق و جنوب شرق و مرکز ایران بویژه در استان‌های یزد، اصفهان کرمان، سیستان و بلوچستان و سمنان و همچنین در شهرستان بردسکن در استان خراسان رضوی زندگی می‌کند.
تعداد زاغ های ایرانی مشخص نیست اما ذخیره‌گاه زیستگاه توران در منتها الیه شرق سمنان و جنوب شرق شهرستان شاهرود، بیشترین تعداد آنها را در خود جای داده است.
خوب این است این را هم بدانید که زاغ بور تفاوت‌ زیادی با دیگر خویشاوندانش یعنی کلاغها و زاغها دارد؛ یکی رنگ خاکی اش که به استتارش در صحرا کمک می کند، دیگری طبع زمین زی بودنش که حتی هنگام خطر، دویدن را به پرواز ترجیح می‌دهد و بالاخره صدای خوشش که مثل قناری شروع به خواندن می کند و سکوت دلارام کویر را با ترنم دل انگیزش می شکند.
بگذارید این را هم بگویم که اعضای خانواده کلاغها در جاهای مختلفی بسر می‌برند: کلاغ ابلق و زاغ در مناطق مسکونی و باغها، جی ‌جاق و کلاغ جنگلی در جنگل‌ها، زاغ نوک سرخ و زاغ زرد در کوهستانها و بالاخره زاغ ایرانی در بیابان‌ها و دشت‌های وسیع و گونه‌های دیگر این خانواده در کشتزارها و زمین‌های بایر.
البته از دیگر اعضای این خانواده می‌توان از زاغ خالدار، کلاغ گردن بور، کلاغ هندی، کلاغ سیاه و غراب و... نیز نام برد.
زاغ بور متعلق به جنس زاغهای زمینی است.از این جنس در دنیا چهار گونه وجود دارد که عمدتاً در نوار بیابانی کره زمین پراکندگی دارند.
زاغهای زمینی دارای رنگ صورتی کمرنگ اند(جز یک گونه خاکستری نقره ای آن) که این زمینه کلی با سیاه و سفید براق تزئین شده است.
زاغ بور ایرانPodoces pleskei و زاغ خاکستریP. panderi هر دو از لحاظ اندازه،از سایر گونه ها کوچکترند و پوش پرهای بلند بالایی دم را ندارند.
آنها از نظر تزئین پر با هم شبیه اند، اما از لحاظ رنگ،زاغ ایرانی دارای رنگ حنایی، شنی و زاغ خاکستری دارای رنگ نقره ای خاکستری است. البته محدوده زیستگاه آنها بهم نزدیک است ولی رویهم افتادگی ندارند، ضمن اینکه تفاوت منقار آنها نشانه سازگاری و عادت یافتن آنها به انواع گوناگون خاکهاست.
جثه زاغ بور ایرانی نسبتا کوچک است و بین 20 تا 24 سانتیمتر طول دارد.
این مرغک صددرصد ایرانی حشره‌خوار و دانه‌خوار است و در اسفند ماه4 تا 6 تخم شیری رنگ خالدار می‌گذارد و پرنده? ماده روی تخم ها می‌خوابد و در این اثنا پرنده نر برایش غذا می‌آورد. البته نر و ماده هردو در بزرگ کردن جوجه‌ها مشارکت دارند.
جوجه‌ها بعد از 17 تا 19 روز با چشم‌ بسته و بدن فاقد پر سر از تخم بیرون می‌آورند.
لارو پروانه‌، غذای اصلی جوجه‌هاست و آنها تقریبا پس از 15 روز از لانه بیرون می‌آیند تا همراه پدر و مادرشان روی زمین بدوند و زندگی ویژه این پرنده منحصر به‌ فرد ایرانی را بیاموزند.
جوجه ها معمولاً از اوایل تا اواسط فروردین لانه خود را ترک می کنند.
نکته جالب این است که جوجه های زاغ ایرانی در انتهای مخرج خود کسیه ای دارند که تمام فضولات پرنده در داخل آن ذخیره شده و در هنگاه خروج جوجه ها از لانه این کیسه از انتهای مخرج جدا و اینکار باعث تمیز نگه داشتن داخل لانه زاغ بور می شود.
زاغ بور تک ‌همسر است و تمام طول سال را در کنار جفتش می‌ماند. آنها با کمک هم آشیانه ی گردی با شاخه های درهم تنبیده در میان بوته های قیچ می بافند و کف لانه را با پشم گوسفند، الیاف گیاهی و گل می‌پوشاند، آنگاه ماده در آن تخم می گذارد.
زاغ بور با تغذیه از حشره ها، به تعادل جمعیت آنها در طبیعت یاری می رساند. بعلاوه با خوردن دانه های گیاهان و دفع آنها در مناطق دورتر، به پراکنش بذر این گیاهان نیز کمک می کند.
زاغ بور پرنده‌ای قلمروطلب هم هست و وقتی در محدوده‌ای یک جفت از آنها مشاهده شد باید مطمئن بود که به شعاع500 متری نمی‌توان زاغ بور دیگری دید.
زاغ بور صدایی دلنشین و آهنگین دارد که این ویژگی بر جذابیتش افزوده است.
زمانی که آواز ریز ممتد و پشت سر هم این پرنده نظرتان را جلب کرد، مطمئن باشید دارد با آوازش شما را از لانه‌ خود دور می‌کند و پرهای سرش را مانند تاج باز کرده دمش را نیز می‌گسترد و برشاخه بلند آنقدر جلب نظر می‌کند تا احتمال خطر از لانه و جوجه‌هایش دور شود.
زاغ بور مانند کلاغ‌ سانان بذر گیاهان را جمع‌آوری و پنهان می‌کند تا زمستان یا هنگام کمبود غذا ذخیره‌ای داشته باشد، اما مانند همنوعانش جای بسیاری از دانه‌ها را فراموش می‌کند و به این ترتیب باعث انتشار بذر و رویش گیاهان می‌شود.
در خانواده زاغ بور، پرندگان نر و ماده هم شکل‌اند، هرچند جثه نر کمی بزرگتر است.
این پرنده معمولأ ترس زیادی از انسان ندارد ولی فاصله? ایمنی را رعایت می‌کند.
زاغ بور در عین حال پرنده ای بسیار زیرک است و به محض احساس خطر بسرعت می دود و پشت بوته ها مخفی می شود و پس از چند لحظه پشت سرش را نگاه می کند تا عامل تهدید کننده را ببیند و در صورت احساس خطر مجدد، مانند قبل می گریزد و خود را پشت بوته ها مخفی می کند.
زاغ بور پرواز بلند و طولانی ندارد و معمولا در ارتفاع کمتر از10 متر پرواز می کند و برای نشستن روی زمین فاصله ای طولانی را می دود.
رفتار و تعامل ویژه زاغ بور با انسان باعث شده است از او با عنوان خروس گله یاد کنند و چوپانها او را خوش یمن می دانند.
نکته قابل توجه در مورد این پرنده استتار بالای لانه سازی اوست بطوریکه آشیانه اش از فاصله چندمتری هم قابل مشاهده نیست و از آسمان هم بسختی برای پرندگان شکاری قابل رویت است.
زاغ بور در فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در طبقه ای به نام نگرانی کمتر قرار دارد و این امر به این دلیل است که هنوز تحقیقات گسترده و دقیقی روی جمعیت، پراکندگی و تهدیدات این گونه در ایران جز مناطق خاص صورت نگرفته است.
تخریب زیستگاه ناشی از اثر دخالت انسان، از بین رفتن پوشش گیاهی مناطق بیابانی، تکه تکه شدن زیستگاه بدلیل احداث جاده که موجب جدا افتادن جمعیت زاغ از یکدیگر می شود و نرخ زادآوری پایین از جمله عواملی است که موجب کاهش جمعیت این گونه در زیستگاه هایش در کشور می شود.
با این حال، تخریب زیستگاه بویژه زیستگاه‌های جوجه‌آوری، تخریب گیاه قیچ به واسطه بوته کنی، چرای بی رویه و توسعه مزارع و شکار این ‌گونه برای استفاده‌های مختلف از جمله تاکسیدرمی مهمترین عوامل تهدیدکننده این پرنده در زیستگاه های استان اصفهان اعلام شده است.
برخی گزارشها حاکیست که جمعیت آنها در سال های اخیر بشدت کاهش پیدا کرده است. تخریب زیستگاه بدلیل گسترش کشاورزی، قطع بوته ها و درختان، حضور دام و چرای بی رویه از جمله عوامل تهدیدکننده ی محیط زندگی زاغ بور محسوب می شود. به همین سبب، این گونه نادر، نیازمند حفاظت ویژه است.
در عین حال، تصادفات جاده ای و پرندگان شکاری جزو مهمترین عوامل تهدید این گونه نادر در منطقه عباس آباد نایین اعلام شده است.
چنانکه گفتیم هنوز اطلاعات زیادی در باره این پرنده ایرانی وجود ندارد و این امر ضرورت اجرای کارهای مطالعاتی در باره این گونه نادر را نشان می دهد.
مع الوصف، اولین مطالعه متمرکز در باره بوم شناسی زاغ بور در ایران تحت حمایت مالی صندوق حمایت از پژوهشگران در قالب یک طرح پژوهشی توسط دانشگاه تهران انجام شده است.
مطالعه رادیوتله متری زاغ بور که برای اولین بار در ایران توسط کارشناسان ایرانی انجام شد، از بهمن ماه 87 شروع شد و تا مرداد 88 ادامه داشت.
رادیوتله متری به معنی ارسال و انتقال اطلاعات توسط امواج الکترومغناطیسی از نقطه ای به نقطه دیگر است و امروزه یکی از پیشرفته ترین روش ها برای انجام مطالعات بوم شناسی گونه هاست.
در مطالعه بوم شناسی زاغ بور اطلاعات متنوعی از جمله مطلوبیت زیستگاه، ساختار آشیانه،نرخ موفقیت تولید مثلی، نرخ رشد جوجه ها، وسعت گستره خانگی، جابه جایی روزانه و اطلاعات زیادی در باره رفتار و انواع صداهای این پرنده مورد بررسی قرار گرفت.
این مطالعه در دشت مهرانو منطقه توران انجام گرفت که یکی از بهترین جمعیت های زاغ بور را داراست.
در قالب این طرح پژوهشی در مجموع هشت قطعه زاغ بور زنده گیری و فرستنده روی آنها نصب شد.
درهر صورت، مطالعه بوم شناسی زاغ بور نشان داد نرخ موفقیت تولید مثل آن پایین است و طبق برآورد 36 درصد محاسبه شد یعنی از مرحله ای که تخم ها در لانه گذاشته می شود تا جوجه ها لانه را ترک می کنند تنها 36 درصد از آنها موفق به ترک آشیانه می شوند.
دلیل این مساله این است که زاغ بور در زیستگاه سختی زندگی می کند که در آن طعمه خواران زیادی اعم از انواع خزنده و شکارگرانی مثل روباه، پرندگان شکاری و علاوه بر همه سگ های گله هم وجود دارند.
این بررسی ها نشان داد، در منطقه مورد تحقیق (توران)، بزمجه، افعی شاخدار و مار جعفری از اصلی ترین طعمه خواران زاغ بور هستند.
دیگر نتایج این مطالعه گواه این بود، با اینکه اکثر پرندگان در فصل بهار تخمگذاری می کنند که شرایط آب و هوا مساعد است و انرژی کمتری برای گرم نگه داشتن تخم و جوجه ها لازم است، اما زاغ بور دقیقاً اول اسفند که هنوز هوا نامتعادل است و منطقه مورد مطالعه (توران) هنوز شب های زمستانی سردی دارد، تخم می گذارد.
بر اساس یافته های تحقیق مشخص شد دقیقاً زمانی جوجه های زاغ بور سر از تخم بیرون می گذارند که درختچه های قیچ برگ درآورده اند و آفت قیچ تمام منطقه را پر کرده است و این آفت بخش عمده رژیم تغذیه جوجه های زاغ را تشکیل می دهد.
نکته دیگر حاصل از این مطالعه حاکیست که جوجه ها بعد از اینکه آشیانه را ترک می کنند همچنان با والدین خود می مانند و تا سه ماه بعد از ترک آشیانه همچنان تحت مراقبت والدین هستند و توسط آنها تغذیه می شوند.
همچنین این مطالعه نشان داد زاغ بور پرنده قلمروگراست و از محدوده اش خارج نمی شود.
قلمروی آنها نسبتاً کوچک اند و قطر آن از یکهزارو 300متر فراتر نمی رود.
بااینکه در ابتدا گمان می رفت، پرنده نر و ماده زاغ بور کاملاً شبیه هم هستند یعنی از لحاظ ظاهر تفاوت خاصی ندارند ولی این تحقیق ثابت کرد که نرها حدود 15-10 درصد از ماده ها بزرگترند.
همچنین این تحقیق گواه این است که لکه مشکی رنگ زیر گلوی زاغ بور ابعاد متفاوتی دارد و این خال در پرنده های نابالغ وجود ندارد و زاغ هر چه بالغ تر و مسن تر شود این لکه نیز بزرگتر می شود.
به گفته شهاب چراغی مسوول بخش مطالعات رادیوتله متری این پژوهش و دانشجوی کارشناسی ارشد رشته تنوع زیستی، باید طرح جامعی برای مدیریت زاغ بور در ایران تهیه و به اجرا گذاشته شود که این امر در تکمیل اطلاعات در مورد این گونه و سپس حفاظت از آن نقش مهمی دارد.
مریم امیدی کارشناس ارشد اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان هم خبر داده است: مطالعه و بررسی تهدید‌های بالفعل و بالقوه زیست‌گاه‌های منتخب و نیز تعیین پراکنش زاغ بور جزو طرح‌هایی است که در برخی استان‌ها توسط سازمان محیط زیست در حال اجراست.
در استان اصفهان پناهگاه حیات وحش عباس آباد(نائین)،منطقه حفاظت شده کهیاز (اردستان)، منطقه شکار ممنوع کوه بزرگی(انارک)، منطقه شکار ممنوع کلاته (خور و بیابانک) و منطقه شکار ممنوع خارو(اردستان) از زیستگاه‌های زاغ بور در استان اصفهان به شمار می رود.
زاغ بور، یگانه پرنده خالص ایرانی است که معرف شمای محیط زیستی کشور ما در دنیا محسوب می شود، لذا این مرغک زیبای کویری می‌تواند بعنوان یکی از مهمترین مظاهر طبیعت ایران زمین به جهانیان معرفی شود و گردشگران بسیاری را به سوی کویر مرکزی ایران بکشاند.
از : محمدرضا شکراللهی

منبع: ایرنا

*****

مروری بر 5 مطلب اخیر فرهنگی در این وبلاگ:
سوغات سبز از دق سرخ
سایتهای مجازی و مطبوعات در آستانه انتخابات از تخریب و ...
تشکیل شوراهای امربه معروف دراداره هاوکارخانجات استان اصفهان
ناشر مجله ارزشمند یغما
مرمت آب انبار تاریخی ابراهیم آباد در شهرستان خور و بیابانک

*****

مروری بر 5 مطلب اخیر استان ها در این وبلاگ:
دو کانون بحران فرسایش اصفهان را تهدید می کند
درآینده نزدیک؛4نقطه جدیدبارگیری در راه آهن شرق ایجاد می شود
کشف 500 کیلو و 400 گرم انواع مواد مخدر در اصفهان
مطلب دیگری موجود نیست
مطلب دیگری موجود نیست